Kamu İhale Kurumu tarafından yapılan duyuru ile; Geçici teminatın nakit olarak sunulduğu ihalelere ve isteklilerin teklif bedelleri ile yaklaşık maliyet ve/veya diğer teklif bedelleri arasında belirli bir yakınlık kurarak irade birliği içinde teklif verilen ihalelere ilişkin olarak 03.09.2025 tarihli ve 2025/DK.D-310 sayılı Kurul Kararı alınmış olduğu belirtilmiştir.
Anılan Karar uyarınca;
Nakit Teminatlara İlişkin Usulsüzlükler ve Yaptırımlar
Kararın birinci maddesinde, nakit teminat kullanılan ihalelerde karşılaşılan belirli usulsüzlükleri ele almıştır. Burada belirtilen fiiller sonrasında, şikayet ve/veya itirazen şikayet hakkının kullanılarak ihale sürecinin uzamasına ve kamu hizmetinin kesintiye uğramasına neden olunması halinde, ilgili istekli/istekliler hakkında 4734 sayılı Kanun’un 17’nci maddesinin (a) veya (b) bentleri çerçevesinde rekabeti veya ihale kararını etkilemeye ve/veya ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmaya yönelik davranış olarak kabul edilerek işlem tesis edileceği belirtilmiştir.
Nakit teminatlara ilişkin olarak yaptırım gerektiren yasak fiil veya davranışlar aşağıdaki şekilde sıralanmıştır:
Tutar Farklılığı ve Eksik Teminat: EKAP’ta tanımlı alana yüklenen belgelerde yer alan tutar bilgisinden farklı bir tutar bilgisinin beyan edilmesi ve yatırılan teminatın teklif edilen bedelin yüzde üçünden az olması.
Farklı İhale Teminatı: Yüklenen belgenin ya da yatırılan teminatın farklı bir ihaleye ilişkin olması.
Teminat Dışında Belge Yükleme: EKAP’ta tanımlı alana yüklenen belgenin teminat yerine başka bir belge olması.
Boş Sayfa Yükleme: EKAP’ta tanımlı alana boş bir sayfa yüklenmesi.
Burada özellikle belirtilmek gerekirse yukarıda belirtilen hallerin (yanlış tutar beyanı, başka ihaleye ait teminatın sunulması, teminat yerine farklı belge veya boş sayfa yüklenmesi) tek başına gerçekleşmesi, isteklinin teklifinin doğrudan yasak fiil ve davranış kapsamında değerlendirilmesi için yeterli değildir.
Bu hallerin, isteklinin gerçek dışı gerekçelerle şikâyet veya itirazen şikâyet yoluna başvurması sonucunda;
- İhale sürecinin uzamasına ve
- Kamu hizmetinin kesintiye uğramasına
neden olmuş olması gerekmektedir.
Ancak bu şartların gerçekleşmesi halinde, söz konusu fiiller 4734 sayılı Kanun’un 17’nci maddesinin (a) veya (b) bentleri kapsamında rekabeti veya ihale kararını etkilemeye ve/veya ihaleye fesat karıştırmaya yönelik davranış olarak kabul edilip işlem tesis edilecektir.
Sınır Değeri Etkilemeye Yönelik İrade Birliği ve Yaptırımlar
Kararın ikinci maddesinde, sınır değeri ve buna bağlı olarak ihale sonucunu etkilemeye yönelik irade birliği içinde hareket edildiğini gösteren durumları kapsamaktadır. Buna göre, isteklilerin teklif bedelleri ile yaklaşık maliyet ve/veya diğer teklif bedelleri arasında bariz bir yakınlık ve/veya uyum bulunduğunun, ilave bir araştırma yapılmasına gerek olmaksızın açıkça anlaşılması halinde, bu durumlar fesat karıştırma olarak değerlendirilecektir.
Bu tür fiil veya davranışların da, Kanun’un 17’nci maddesinin (a) veya (b) bentleri çerçevesinde rekabeti veya ihale kararını etkilemeye ve/veya ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmaya yönelik davranış olarak kabul edilerek işlem tesis edilmesine karar verilmiştir. Bu madde, özellikle ihaleye katılan istekliler arasında gizli anlaşma, danışıklı teklif veya benzeri yollarla rekabetin bozulmasını engellemeyi hedeflemektedir. Yaklaşık maliyet ve teklif bedelleri arasındaki şüphe uyandıran uyum, bağımsız bir rekabetin olmadığına işaret edebilir ve bu durum, ek bir incelemeye gerek kalmadan anlaşıldığında doğrudan yaptırım sebebi olabilecektir.
4734 sayılı Kanun Düzenlemeleri (17 ve 58. Maddeler)
4734 sayılı Kanun’un 17’nci Maddesi (Yasak Fiil veya Davranışlar)
(a) bendi:
“Hile, vaat, tehdit, nüfuz kullanma, çıkar sağlama, anlaşma, irtikap, rüşvet suretiyle veya başka yollarla ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek.”
(b) bendi:
“İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak.”
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 58’inci Maddesi
İhalelere Katılmaktan Yasaklama
17’nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında, fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar,
4734 sayılı 2’nci ve 3’üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir.
Katılma yasakları;
- İhaleyi yapan bakanlık veya ilgili/bağlı bakanlık,
- Bakanlıkların ilgili/bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri,
- İl özel idareleri ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde İçişleri Bakanlığı,
- Belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilir.
Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin;
- Şahıs şirketi olması halinde ortaklarının tamamı,
- Sermaye şirketi olması halinde sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortakları hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir.
Yasaklama kararları, tespit tarihini izleyen en geç kırk beş gün içinde alınır, Resmî Gazete’de yayımlanmak üzere onbeş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Sonuç
Kamu İhale Kurulu bu kararla;
- Nakit teminat işlemlerinde usulsüzlükleri,
- Sınır değeri etkilemeye yönelik tekliflerde bariz uyuma dayalı irade birliklerini,
açıkça 4734 sayılı Kanun’un 17’nci maddesi kapsamında yasak fiil ve davranış olarak tanımlamış, bu fiillerin 58’inci maddeye göre ihalelerden yasaklama doğuracağını hükme bağlamıştır.
03.09.2025 tarihli ve 2025/DK.D-310 sayılı Kurul Kararına aşağıda yer verilmiştir.